tlhIngan Hol
Register
Advertisement

   SKI: This article is about a constructed language Ubykh.   

Wikipedia W

This article was originally created inside the Klingon language section of Wikipedia.

tera'ngan Hol 'oH Ubykh Hol'e'.

taQbej; mu'tlhegh HochHom mu' rom ghaj 'ubIH Hol wot'a'. 'ach tlhIngan Hol rur 'op pabDaj.

pab[]

moHaqmey law' mojaqmey law' je lo' 'ubIH Hol. tlhIngan Hol rur; rut mu'tlhegh naQ 'oH wa' mu''e':

sjæ.kj'(a).aayæ.fa.na.mæ.t

maH (vangwI').ghoS.-qa'.laH.law'.-be'.pIq
pIq maghoSqa'laHbe'bej
a.w.q'a.q'a.yt'.ba
'oH (DoS).SoH (vangwI').jatlh.ret.-pu'.-chugh
Dajatlhpu'chugh
sj.a.n.tw.q'a.yt'

maHvaD.bIH (DoS).chaH (vangwI').nob.ret.-pu'
bIH nunobpu'

DIpmey[]

ngeD DIpmey; mojaqmey law' lo'be'. mojaqmey pIm lo'nIS pImbogh mu'tlhegh Daqmey:

  • DoS lo'be'bogh wot vangwI': pagh
  • DoS lo'bogh wot DoS: pagh
  • DoS lo'bogh wot vangwI': -n
  • ta' rInmoHmeH Doch: -awn
  • Daq: -gha (tlhIngan Hol mojaq -Daq 'oSchu')

DIp moHaqmey lo'be' tlhIngan Hol, 'ach DIp moHaqmey lo' Ubykh Hol. wa' Doch wIv a-, 'ej rurchu' DIvI' Hol mu' "the".

DoS lo'bogh wot'e' vangwI'Daq neH mI' lo'lu': -na moj -n.

DIp mojaqmey moj DIp DelmeH wotmey: kwæ yav Duj, plhæ Doqqu', kwæplhæ yav Duj Doqqu'.

wotmey[]

Qatlhqu' wotmey. tlhIngan Hol mojaqmey mughlaHchu'bogh Ubykh Hol mojaq'e' lutu'lu', 'ach Ubykh Hol mojaqmey law' mughlaHbe' tlhIngan Hol. ret pIq ghap qaSchugh vay', Del Ubykh Hol wot: ret 'oS mojaq -q'a, pIq 'oS mojaq -aw(t) (pIq qaSlaw' 'oS -awt, pIq qaSbej 'oS -aw). tlhIngan Hol mojaq -choH mughlaHchu' Ubykh Hol wotmey, 'ej DIpmey'e' mojlaH Hoch wot mu'mey: a.q'a.n jatlh, sæ.q'a QIchwIj/SoQwIj.

vangwI', DoS, DoS cha'DIch je rom ghaj wot, 'ej tlhIngan Hol DIp mojaq -vaD mughlaH je Ubykh Hol wot mojaq:

za.tkælh a.wæ.s.qhja.n.twæ.n

wa'.paq  'oH (DoS).SoH (DoS cha'DIch).jIH.-vaD.ghaH (vangwI').nob.DaH
jIHvaD wa' paq Dunob

{SoH} jatlhlu'chugh, cha' moHaqmey lo'laH vay': reH SoH 'oS wæ-, 'ach SoH (be') 'oS qha- ('ach qha- lo'nISbe'lu').

wæghwa wæ.gjacr'

SoH  SoH.rurbogh
SoH (be' loD ghap) rurbogh
wæghwa qha.gjacr'

SoH  SoH(be').rurbogh
SoH (be') rurbogh

tlhobchugh, mo'vaD mojaqmey moHaqmey je lutu'lu' je:

wana a.w.bya.q'a.sr
Dochvetlh  'oH (DoS).SoH (vangwI').legh.ret.-'a'
Dochvetlh Dalegh'a'?
saakj'a wæ.p'c'a.y

nuq SoH.pong.tlhob
nuq 'oH ponglIj'e'?
maa.w.kj'a.næ.y

nuqDaq.SoH (vangwI').ghoS.DaH.tlhob
nuqDaq bIghoS?
saa.w.q'a.q'a.yt'æ.y
nuq (DoS).SoH (vangwI').jatlh.ret.-pu'.tlhob
nuq Dajatlhpu'?

wotDaq HochHom DIp Daqmey Dellu', 'ej Qatlhqu'bej. Daq ngeD neH Del 'op moHaqmey:

wæ.y.kj'a.q'a

SoH (vangwI').naDevDaq.ghoS. ret
naDev bIghoS

'ach Qatlhchu' latlh moHaqmey, 'ej mughmeH mu'tlhegh naQmey lo'nIS tlhIngan Hol:

gha.dya a.ycy'aa.naa.lh.q'a

-Daj.lom  'oH (DoS).lam lo'taHvIS ta'.chaH (vangwI').QotmoH.ret
lomDaj lumol (qarqu': lamDaq lomDaq luQotmoH)
a.mjja.n za.cjæcjaqja faa.s.tqhwæ.n

qul . 'e'   wa' . Sech   qul lo'taHvIS ta' . jIH (vangwI') . teq . DaH
qulvo' Sech vIteq

qun[]

bIQ'a' qIjDaq jatlhpu' Ubykh Hol; veng Sochi Sum jatlhwI'. 'ach qaSDI' tera' DIS 1875, mej Ubykh Hol jatlhwI' 'e' moH Russia qum. TurkeyDaq lujaH Ubykh Hol jatlhwI', 'ej Holchaj lulo'be'choH, TurkeyDaq Holchaj jatlhmo' pagh. qaStaHvIS DIS 1992, Hegh Ubykh Hol HeghDI' jatlhwI'Daj Qav, Tevfik Esenç. qaStaHvIS DISvetlh jar wa'maHDIch jaj SochDIch, Hegh QongtaHvIS. 'ach Do' paqmey law' lutu'lu'taH; Ubykh Hol mu'mey lutmey je ghItlhtaH Holtejpu': Georges Dumezil, George Hewitt, Hans Vogt je. DaH puS Hol ghojwI', 'ach Holvam Qatlh lughojqa' luneHqu' yIntaHbogh 'op Ubykh nuvpu'.

Advertisement